Lang geleden werkte ik bij een Nederlandse autobussenfabriek en hield mij bezig met productontwikkeling. Op een dag gingen wij een hal binnen waar een vrij nieuwe ingeruilde Setra-bus van de concurrent stond. De bus werd van onder tot boven onderzocht, gestript. Welke materialen gebruiken ze? Welke technische concepten? Enzovoorts. Het was meer dan een studie, het doel was om af te kijken of ze bij Setra niet dingen slimmer deden om vervolgens die technieken toe te passen op ons eigen product - en dat natuurlijk beter!
Ik dacht er echt niet over na of dit nu wel of niet netjes was. Wel bedacht ik dat de concurrenten het vast ook wel met onze producten deden, natuurlijk deden ze dat. Pure 'reverse engineering' (RE) was het. Namaak en kopiëren zijn gevolgen van reverse engineering.
Veel later - toen ik met Vrijschrift aan de gang ging - kwam ik reverse engineering weer tegen. Bijvoorbeeld het Samba-team die de MS-Windows-bestandsstructuur op die manier uit elkaar pluisde om interoperabiliteit met GNU/Linux en Apple na te streven. Pas toen realiseerde ik mij het effect voor de maatschappij:
Door reverse engineering wakker je concurrentie aan. De beste aanbieder van de markt heeft de beste concepten van de concurrent gekopieerd, verbeterd en aangevuld met nieuwe ontwikkelingen die de concurrent nog niet heeft. Daarna is het de beurt van de concurrent! Dat is voor de consument heel fijn omdat het de keuze tussen producten vergroot en de prijzen verlaagt. Uiteindelijk dient reverse engineering, namaak of imitatie, de economie en de welvaart. Maar sommige politici (en ik zal voor één keer geen namen noemen) en ambtenaren lopen aan het lijntje van de grootindustrie en proberen reverse engineering en imitatie in de hoek van criminaliteit te drukken. Of oliedom of corrupt of allebei!
Er was een tijd dat iemand twee stenen op elkaar sloeg en zijn vingers sneed toen hij een brokstuk oppakte. Dankzij de associatieve vermogens van de mens was dit de uitvinding van het mes in zijn oervorm. Die uitvinding ging zonder octrooi van stam naar stam en werd ingezet tijdens en na de jacht. Voor veel mensen maakte die uitvinding zelfs het verschil tussen leven en hongersnood en dood.
Kopiëren is ontzaglijk belangrijk in onze maatschappij. Baby's kopiëren de menselijke stem, we kopiëren het alfabet om te leren schrijven, kopiëren kennis en vaardigheden en bedrijven kopiëren om de concurrentie in stand te houden. Reverse engineering dient ons allen en gelukkig snapt de wetgever dit tot nu toe. Maar ontwikkelingen als ACTA en IPRED tezamen met de lobby voor meer octrooien en meer auteursrecht vormen een ernstige bedreiging voor dit concept en politici moeten daar beter van doordrongen zijn.